نقرس چیست؟ علائم و روش‌های درمان

نقرس یکی از بیماری‌های شایع است که به‌دنبال تجمع اسید اوریک و التهاب مفاصل بروز پیدا می‌کند. علائم این بیماری به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند و هرکسی احتمال ابتلا به آن را دارد. مفاصل درگیر که در اغلب موارد، مفاصل پا و بخصوص انگشتان پا هستند، دچار درد شدید و ناگهانی شده و با ایجاد قرمزی و تورم در سطح پوست، خود را نشان می‌دهند. این بیماری در مردان و افرادی که مقادیر بالای گوشت قرمز مصرف می‌کنند، شیوع بیشتری دارد. اگر می‌خواهید بدانید علائم بیماری نقرس چیست و چه روش‌های درمانی برای آن وجود دارد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

دلایل بروز بیماری نقرس چیست؟

اسید اوریک یکی از مواد زائد بدن است که درنتیجه سوخت‌وساز پروتئین به‌صورت طبیعی در بدن تولید می‌شود. هنگامی‌که میزان پروتئین دریافتی بیش‌از حد مجاز باشد، کلیه‌ها توانایی دفع مقادیر اضافی اسید اوریک خون را نخواهند داشت. دراین‌صورت، اسید اوریک مازاد به شکل کریستال‌هایی به نام اورات درمی‌آید و تجمع اورات در مفاصل، منجر به التهاب و دیگر علائم نقرس می‌شود.

علاوه‌بر گوشت قرمز، غذاهای دریایی، نوشیدنی‌های الکلی به‌ویژه آبجو و همچنین نوشیدنی‌های سرشار از قند می‌توانند اسید اوریک زیادی را در بدن تولید کنند.

چه عواملی منجر به افزایش ریسک نقرس می‌شوند؟

برخی افراد به دلیل داشتن سبک زندگی نامناسب و رژیم‌های غذایی ناسالم، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به بیماری نقرس هستند. همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، احتمال ابتلا به بیماری نقرس در مردان بیشتر از زنان است. سایر عواملی که یک فرد را در معرض ریسک این بیماری قرار می‌دهند، شامل موارد زیر هستند:

• مصرف بیش‌ازحد مواد پروتئنی به‌ویژه گوشت قرمز
• اضافه وزن
• مصرف نوشیدنی‌های الکلی
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• افزایش سن
• ابتلا به بیماری‌های قلبی و کلیوی و همچنین دیابت
• ژنتیک و سابقه خانوادگی ابتلا به نقرس
• اسیدی شدن خون

علائم نقرس چیست؟

همان‌طور که پیش‌از‌این اشاره کردیم، علائم نقرس به‌یکباره و معمولا در شب ظاهر می‌شوند. در بیشتر موارد، فرد بیمار با درد و سوزش شدید در ناحیه پا از خواب بیدار می‌شود. بیماران این درد را به‌صورت احساس آتش گرفتن پا توصیف می‌کنند. از علائم اصلی بیماری نقرس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شدید در مفصل آسیب‌دیده: در بیشتر موارد، مفصل درگیر، مفصل بزرگ انگشت شست پا است. اما ممکن است مفاصل دیگر مانند مچ پا، زانو یا حتی مچ دست و آرنج نیز درگیر شوند. درد در چند ساعت اولیه شدید و شدیدتر می‌شود.
• گرمی و قرمزی پوست ناحیه: پوست در ناحیه‌ای که مفصل آسیب دیده است، دچار تب خفیف، قرمزی، کشیدگی و براقی، حساسیت به لمس و فشار می‌شود.
• محدود شدن حرکت: هنگامی که فرد دچار نقرس می‌شود، مفصل درگیر توان حرکت کامل خود را از دست داده و فرد نمی‌تواند به راحتی اندام خود را تکان دهد.

بیماری نقرس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پس از بروز علائم اولیه بیماری، با مراجعه فرد مبتلا به پزشک، روش‌هایی برای تشخیص و تایید نهایی ابتلا به بیماری نقرس، به کار گرفته می‌شود. این روش‌ها شامل مواردی‌ست که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• آزمایش خون: پزشک یا بررسی میزان اسید اوریک و کراتین موجود در خون می‌تواند درباره تشخیص بیماری نقرس تصمیم بگیرد. اما آزمایش خون به تنهایی نمی‌تواند تعیین‌کننده باشد، زیرا گاهی اسیداوریک خون بالاست اما منجر به ابتلای فرد به بیماری نقرس نمی‌شود. یا فرد به نقرس مبتلاست بدون آن‌که آزمایش خون، اسید اوریک را بالا نشان دهد.
• آزمایش مایع مفصلی: با بیرون کشیدن مایع مفصلی توسط یک سوزن، می توان به وجود کریستال های اورات در مایع مفصل پی برد.
• رادیولوژی: عکسبرداری با اشعه ایکس از مفصل، وجود هرگونه التهابی در مفصل را نشان می‌دهد.
• سونوگرافی: با سونوگرافی محل درد، وجود التهاب در تصویر سونوگرافی، دیده می‌شود. البته این روش در ایران کاربرد زیادی ندارد.
• سی‌تی‌اسکن: در روش تشخیص زودهنگام به‌وسیله سی‌تی‌اسکن، وجود کریستال‌های اورات حتی پیش از تجمع و ایجاد التهاب قابل تشخیص است.

روش‌های درمانی بیماری نقرس چه هستند؟

روش‌های درمانی نقرس شامل دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و درمان جایگزین دارو هستند که پزشک متخصص، براساس شدت علائم بیمار و علل بروز بیماری نقرس یک یا چند روش را به بیمار توصیه می‌کند. این روش‌ها در ادامه توضیح داده می‌شوند:

درمان دارویی بیماری نقرس

معمولا زمانی که حملات نقرس، حاد و شرایط بیمار، وخیم است، این داروها برای کنترل درد و التهاب بیمار تجویز می‌شوند:

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایندومتاسین (indomethacin)، ایبوپروفن (Ibuprofen)، ناپروکسن (Naproxen)، سلکوکسیب (celecoxib)
• داروهای استروئیدی یا کوتیکواستروئیدها مانند پردنیزون (prednisone)
• کلشی سین (Colchicine)

اثرات جانبی این داروها شامل مشکلات گوارشی مانند ورم و زخم معده، تهوع، اسهال و استفراغ است، بنابراین توصیه می‌شود که این داروها زیر نظر پزشک و با دوز تعیین‌شده مصرف شوند.

تغییر سبک زندگی برای بهبود بیماری نقرس

مهم ترین عامل در ایجاد بیماری نقرس، سبک نادرست زندگی و عادات غذایی ناسالم است. بنابراین توصیه می‌شود افراد مبتلا به بیماری نقرس ، از میزان مصرف مواد پروتئینی به‌ویژه گوشت قرمز کم کنند. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و حاوی قند بالا پرهیز کرده و به میزان کافی آب بنوشند. کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن و انجام فعالیت‌های ورزشی به بهبود علائم بیماری کمک زیاد می‌کند.

درمان جایگزین نقرس

علاوه‌بر روش‌های درمانی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، انجام برخی فعالیت‌ها و مصرف بعضی مواد خوراکی در درمان بیماری نقرس، تاثیرگذار هستند. مصرف ویتامین C، نوشیدن قهوه با میزان کافئین پایین و گیلاس از جمله موادی هستند که به کاهش میزان اسید اوریک کمک می‌کنند. همچنین انجام فعالیت‌هایی که به آرامش عضلات بدن کمک می‌کنند، مانند یوگا و مدیتیشن در بهبود علائم بیماری نقرس اثربخش هستند.

پیشگیری از بیماری نقرس بهتر از درمان آن است

در این مقاله توضیح دادیم که در همه افراد شانس بروز بیماری نقرس وجود دارد و ابتلا به نقرس تاچه‌حد با سبک زندگی و رژیم غذایی افراد مرتبط است. داروهایی که پزشک برای این بیماری تجویز می‌کند، بیش‌از آن‌که به درمان بیماری کمک کند، به کاهش علائم آن و تسکین درد بیمار کمک می‌کند. درحقیقت راه پیشگیری و روش اصلی درمان نقرس، پرهیز از مصرف زیاد گوشت قرمز و نوشیدنی‌های الکلی و در نظر گرفتن فعالیت‌های ورزشی به عنوان روتین زندگی افراد است.