آشپزی ایرانی همواره بر اساس اصول سلامتی که در طب سنتی ایران به آنها توصیه میشده، بنا شدهاست. غذاهای ایرانی از مواد اولیه پرخاصیت تشکیل شده و به روشهایی طبخ میشوند که این خواص حفظ و تقویت شوند. یکی از عادات خوب غذایی ما، استفاده از گیاهان دارویی به صورت پودر شده است که ما آنها با نام ادویهها میشناسیم و به عنوان طعمدهنده و چاشنی به غذاهای خود اضافه میکنیم. ادویهها علاوهبر بهبود رنگ، طعم و عطر غذاها، خواص بیشماری به غذاهای ما میبخشند. زردچوبه یکی از ادویههای پرطرفدار و پرکاربرد ایرانی است که تقریبا در تمام غذاهای ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله قصد داریم شما را با این ادویه شگفتانگیز و خواص بینظیر آن آشنا کنیم.
تاریخچه و موارد مصرف زردچوبه
زردچوبه گیاهی گلدار از خانواده زنجبیلهاست. خاستگاه آن هند و تشکیلدهنده اصلی ادویه کاری است. این گیاه با مقادیر فراوان آنتی اکسیدان از ۴۵۰۰ سال پیش به عنوان یک گیاه دارویی ضدالتهاب در آسیا مورد استفاده بوده و امروزه به عنوان یکی از ادویههای پرکاربرد و همچنین یک رنگدهنده طبیعی به غذا، در سرتاسر جهان شناخته شده است.
ارزش غذایی زردچوبه
زردچوبه گیاهی پرخاصیت با ارزش غذایی بالاست که مقادیر قابل توجهی پروتئین و فیبر در ترکیبات آن وجود دارد. همچنین ویتامینهایی نظیر E، K، C و ویتامینهای گروه B همچنین مواد معدنی شامل کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، روی، مس، منگنز و سلنیم است. فواید بیشمار زردچوبه ناشی از ماده فعال کورکومین است که خواص بیلوزیکی بسیاری قوی دارد.
خواص زردچوبه برای لاغری
ماده کورکومین موجود در زردچوبه میتواند نشانگرهای التهابی را که یکی از دلایل چاقی است سرکوب کند. تحقیقات نشان دادهاند افرادی که به صورت منظم در کنار فعالیتهای ورزشی، از زردچوبه استفاده میکنند، کاهش وزن سریعتری داشته و حجم چربیهای خود را در مدت زمان کوتاهتری از دست میدهند. همچنین این تحقیقات نشان دادهاند که مصرف زردچوبه بهویژه بر کاهش چربیهای تجمع یافته در اطراف شکم و باسن تاثیر میگذارند. برای بهرهمند شدن از خواص زردچوبه برای لاغری میتوانید پیش از فعالیتهای ورزشی روزانه خود، یک قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک لیوان آب یا شیر ولرم ترکیب کرده و نوش جان کنید. همچنین میتوانید از کپسولهای زردچوبه که در داروخانهها به فروش میرسند نیز استفاده کنید.
خواص زردچوبه برای کبد
بر اساس مطالعاتی که توسط پژوهشگران در رابطه با تاثیر زردچوبه روی کبد چرب صورت گرفته است، مصرف منظم زردچوبه در تنظیم آنزیمهای کبدی موثر است. همانطور که میدانید در افراد دارای کبد چرب، آنزیمهای تری گلیسیرید، کلسترول LDL ، کلسترول HDL و شاخص استرس اکسیداتیو بالا می رود. مصرف زردچوبه می تواند مقدار این آنزیم ها را کاهش داده و به پاکسازی کبد کمک کند.
خواص زردچوبه برای پوست
زردچوبه به دلیل قابلیت کنترل رادیکالهای آزاد که در اکسیده کردن پوست نقش دارند، میتواند موجب درخشنگی و پاکسازی پوست شده و از چین و چروک و پیری زودرس پوست پیشگیری کند. همچنین به دلیل خاصیت چربیزدایی، ماسک زردچوبه میتواند در درمان جوش و آکنه هم موثر باشد. زردچوبه دارای خاصیت ضدالتهابی بوده و میتواند در درمان زخم و خشکی پوست موثر باشد. علاوهبراین استفاده از زردچوبه به کلاژنسازی پوست هم کمک میکند. همه این قابلیتها در کنار هم از زردچوبه یک ماده موثر در زیبایی و سلامت پوست میسازد. برای بهرهمند شدن از خواص زردچوبه برای پوست میتوانید پودر زردچوبه را با ماست و عسل ترکیب کنید و از این ترکیبات ماسک تهیه کرده و روی صورت خود قرار دهید. اگر میخواهید از شر جوش و آکنه و چربی پوست خالاص شوید، کافی است به این ترکیب چند قطره آبلیموی تازه هم بیفزایید.
خواص زردچوبه برای معده
یکی از خواص معجزهآسای زردچوبه بهبود فعالیتهای دستگاه گوارش است. اولین تاثیر زردچوبه بر دستگاه گوارش کمک به هضم غذا از طریق تحریک ترشح و دفع صفرا است. همچنین زردچوبه به دلیل داشتن خاصیت ضدالتهابی و ضد اسیدی به درمان ورم و زخم معده کمک میکند. علاوهبراین زردچوبه ضدنفخ است و میتواند میکروبهای معده را دفع کرده و از عفونتهای دستگاه گوارش جلوگیری کند. از دیگر فواید زردچوبه برای دستگاه گوارش میتوان کمک به درمان بواسیر و مشکلات روده مانند روده تحریکپذیر، کولیت و اسهال اشاره کرد.
خواص زردچوبه برای سرماخوردگی
همانطور که پیش از این اشاره کردیم زردچوبه حاوی مقادیر بالای آنتیاکسیدان است که به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. کورکومین موجود در زردچوبه ضدمیکروب، ضدویروس و ضدباکتری است و مصرف آن میتواند در درمان عفونتهای بدن در زمان سرماخوردگی موثر باشد. همچنین خاصیت ضدالتهابی آن به تسکین دردهای عضلانی بدن و بهبود علائم سرماخوردگی نیز کمک میکند. هنگام سرماخوردگی میتوانید یک قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک لیوان شیر در حال جوش اضافه کنید و پس از کاهش دمای آن مقداری عسل به آن بیفزایید. این ترکیب که به معجون ضد سرفه معروف است را گرم میل کنید تا سرفه را تسکین داده و به بهبود علائم سرماخوردگی کمک کند.
خواص زردچوبه برای مغز
تحقیقات تازهای نشان دادهاند که تکثیر و اتصال نورونها که عملکرد مغز را کنترل میکنند، در سنین بالا متوقف نمیشوند. اما کند شدن این روند میتواند پیری مغز و به دنبال آن آلزایمر را به همراه داشته باشند. تحقیق در رابطه با تاثیر مواد خوراکی مختلف بر ادامه این روند در مغز نشان دادهاست که زردچوبه یکی از موادی است که مصرف آن به تکثیر و اتصالات نورونی در مغز، در سنین بالا کمک میکند. بهعبارت دیگر مصرف منظم زردچوبه میتواند روند پیری مغز را به تاخیر انداخته و به تقویت حافظه کمک کند.
زردچوبه معجزهای در آشپزخانه شما
خواص زردچوبه به مواردی که در این مقاله گنجانده شده است، محدود نمیشود. این گیاه زردرنگ سرشار از خواص شگفتانگیزی است که ضامن سلامتی بدن شما، از دهان و دندان گرفته تا درمان انواع سرطانها است. پس توصیه میکنیم در مصرف این ادویه محبوب ایرانی خساست به خرج ندهید و با افزودن آن به غذاهای خود نهتنها از رنگ و عطر و طعم آن بهرهمند شوید بلکه سلامتی خود و خانوادهتان را هم تضمین کنید.